WWF wil betere bescherming vrij stromende rivieren

Regeringen moeten hun vrij stromende rivieren beter beschermen, want door het voortdurende verlies van vrij stromende rivieren komt de voorziening van water voor consumptie en hygiëne, landbouw, vis en visserijproducten in het gedrang. Dat schrijft het World Wide Fund for Nature (WWF) in een rapport naar aanleiding van het vierde World Water Forum, dat van 16 tot 22 maart plaatsvindt in Mexico.

Volgens het rapport "kent nog maar een derde van 's werelds 177 grootste rivieren - met een lengte van 1.000 km of meer - een volledig vrije loop", met name zonder belemmeringen van dammen of andere barrières. Het betreft 21 rivieren die vrij van hun bron naar de zee stromen, en 43 grote zijrivieren van stromen als de Congo in Afrika en de Amazone in Zuid-Amerika.

Bovendien waarschuwt het WWF ervoor dat een vierde van de nog overblijvende vrij stromende rivieren de komende vijftien jaar bedreigd worden door de bouw van dammen. Het zou hier onder meer gaan over de Madeira, een zijstroom van de Amazone en de Mara in Kenia en Tanzania.

Toch is het volgens het rapport belangrijk dat grote rivieren vrij kunnen blijven stromen, omwille van hun voedselregulerende en waterzuiverende functie. Het afdammen van rivieren gaat volgens het WWF namelijk vaak ten kostte van de vissenpopulatie in die rivieren. Philippe Weiler, Fresh Water Officer bij WWF België, wijst erop dat nochtans heel wat mensen in ontwikkelingslanden afhankelijk zijn van deze vis als bron van voedsel. Onder meer de populaties meervallen in het stroomgebied van de Amazone en de Mekong in Azië worden volgens het rapport bedreigd door de aanleg van dammen.

Vrij stromende rivieren regelen volgens het WWF ook het niveau van vervuiling en afzetting. Zo waren de overstromingen in New Orleans na de orkaan Katrina, die in augustus van vorig jaar het leven kostten aan honderden mensen, een gevolg van de wijzingen in de loop van de rivier Mississippi, aldus Weiler. "Door de aanleg van dammen stroomopwaarts en door het kanaliseren van de rivier is het afzettingsmateriaal dat nodig is om de waterrijke gebieden aan de kust te verstevigen, verloren gegaan", luidt het.

Hij wijst er ook op dat het niet alleen om rivieren ver van huis gaat. Het WWF pleit voor een vrijere stroom van de Schelde, weliswaar geen grote rivier, die nu "gevangen zit in een korset van kilometerslange dijken en een kunstmatige vaargeul", aldus Weiler. "Hoe vrijer de Schelde kan stromen, hoe veiliger ze is voor de bevolking, hoe groter het economisch potentieel en hoe gevarieerder haar ecologie", klinkt het.

Daarom dringt het WWF er wereldwijd bij de regeringen op aan om de overblijvende vrij stromende rivieren te beschermen en om bij het bouwen van dammen rekening te houden met de aanbevelingen van de Wereldcommissie voor Dammen. Die commissie raadt regeringen onder meer aan om een grondige analyse te maken van de noodzaak van een dam alvorens over te gaan tot de bouw.

Meer informatie: Free-flowing rivers disappearing fast