"Biobrandstoffen staan voor explosieve groei"

De allereerste Ford reed op pure ethanol. Toch is nu pas de tijd aangebroken voor een expansieve groei van biobrandstoffen. Om die stelling kracht bij te zetten, zet De Tijd een aantal cijfers op een rijtje. Vorig jaar werd in de Amerikaanse energiewet de doelstelling vastgelegd om tegen 2012 dubbel zoveel biobrandstoffen te verbruiken als in 2004. De EU stelt zich tot doel tegen 2010 17 miljoen ton biodiesel te produceren, een groei van bijna 40 procent op jaarbasis.

Biobrandstoffen zijn er in twee categorieën: als mengsel toegevoegd aan gewone benzine of diesel, of als primaire brandstof. Vandaag de dag wordt vrijwel alle 15,5 miljard liter ethanol die wordt verbruikt, als mengsel toegevoegd aan wat E10 wordt genoemd. Dat is een mengsel van 10 procent ethanol met 90 procent benzine. Het kan door al bestaande voertuigen worden gebruikt.

In de VS komen ook steeds meer 'flexibele brandstof-voertuigen' op de markt. Volgens de laatste ramingen rijden er al meer dan 2 miljoen rond. Deze E85-voertuigen rijden op een mengsel van 85 procent ethanol. Vooral de wagenparken van (lokale) overheden tellen al jaren E85-voertuigen. Biodiesel wordt voornamelijk gebruikt in bussen, militaire voertuigen en op een toenemend aantal vliegvelden. Biodiesel vergt een minimale aanpassing van de bestaande motoren. Ook bij biodiesel zijn mengsels mogelijk, zoals B20, een mengsel van 20 procent biodiesel met 80 procent gewone diesel.

De omschakeling naar biobrandstoffen houdt aanzienlijke veranderingen in voor de landbouwsector in de VS en Europa. Momenteel wordt van de 7,3 miljoen hectare aan maïsproductie in de VS 11,6 procent aangewend voor de productie van ethanol. Een verdubbeling van het ethanolgebruik in 2012 betekent dat het totale maïsareaal aangewend voor de ethanolproductie met ten minste de helft moet stijgen. Daarbij wordt rekening gehouden met nieuw ontwikkelde maïssoorten met een hoger zetmeelgehalte, en daardoor een hogere ethanolopbrengst.

Er komt ook een geleidelijke verschuiving van de teelt van soja naar maïs. Voor concerns zoals BASF, Monsanto en DuPont betekent dat dat hun omzetmix verschuift, naar maïs met hogere winstmarges dan voor die van soja. Monsanto heeft een marktaandeel van krap 50 procent op de Amerikaanse markt van maïszaad. DuPont volgt met 33 procent, terwijl het Zwitserse Syngenta een aandeel van 14 procent heeft. Omdat landbouwgrond niet oneindig beschikbaar is, proberen de chemieconcerns vooral de maïsopbrengst op te drijven. Geschat wordt dat in de nabije toekomst 90 pct van alle geproduceerde maïs genetisch gemanipuleerd zal zijn, nu is dat 40 pct.

Veruit de grootste markt voor ethanol is Brazilië. 20 procent van de verbruikte brandstof in de transportsector is ethanol, tegenover slechts 1 procent in de rest van de wereld. Zeven van de tien auto's in Brazilië zijn al geschikt voor meerdere brandstoffen. Braziliaans ethanol wordt gemaakt van suikerriet. In Brazilië kost de productie van 1 liter ethanol 26,4 dollarcent. De productiekosten in de VS liggen zo'n 30 procent hoger, omdat het zetmeel uit het maïs eerst omgezet moet worden in suiker, voordat het gedistilleerd kan worden in alcohol.

Brazilië heeft door de overvloedige regenval en goedkope arbeidskosten een aanzienlijk competitief voordeel in de productie van ethanol. Volgens het Amerikaanse ministerie van Energie duurt het nog enkele decennia voordat de productiekosten in de VS naar een Braziliaans peil zijn teruggebracht. Wegens de strikte handelsbarrières is er geen export van Braziliaans ethanol naar de VS, maar het land exporteert al wel jaarlijks voor 600 miljoen dollar naar Japan en Zweden. Frankrijk is de grootste Europese producent van ethanol, maar de productie bedraagt toch maar 5 procent van de Braziliaanse.

Biodiesel kan worden geproduceerd uit plantaardige olie, dierlijke vetten of bijvoorbeeld uit gerecycleerd frituurvet. De soja-industrie is een van de grootste voortrekkers van biodiesel, vanwege de overcapaciteit op de Amerikaanse markt. Toch bedraagt het verbruik van biodiesel in de VS nog maar 0,6 procent van dat van ethanol. De markt voor biodiesel zou in Europa veel groter kunnen zijn, vanwege het veel hogere percentage auto's dat hier op diesel rijdt.