Wonen op platteland niet gezonder dan in de stad

Op het platteland wonen is niet per definitie gezonder dan in de stad of een industriezone. Dat blijkt uit een onderzoek van het Steunpunt Milieu en Gezondheid bij 1.583 volwassenen tussen de 50 en 65 jaar. Vrouwen hebben, op pcb's na, meer vervuilende stoffen in hun lichaam dan mannen. Hoewel het schadelijke DDT in ons land al sinds de jaren zeventig verboden is, werden nog steeds resten van het product aangetroffen bij inwoners van de Albetkanaalzone, Olen, de fruitstreek en de landelijke gebieden.

In opdracht van de Vlaamse Gemeenschap meet het Steunpunt Milieu en Gezondheid al vijf jaar lang de effecten van schadelijke stoffen en de gevolgen voor de gezondheid. In acht gebieden werden het bloed en de urine van 1.583 volwassenen onderzocht. De concentratie van vervuilende stoffen in ons lichaam heeft wel degelijk inwendige biologische gevolgen die voor gezondheidsproblemen kunnen zorgen, besluit het onderzoek.

Waar iemand woont, heeft gevolgen voor de hoeveelheid vervuilende stoffen in het lichaam. Het onderzoek gaat echter in tegen de gebruikelijke opvattingen. Het platteland blijkt geen garantie voor een gezondere omgeving. "Landelijke gebieden zijn niet noodzakelijk minder vervuild zijn dan stedelijke of industriegebieden", verklaart professor Nik van Larebeke, woordvoerder van het Steunpunt. "In die landelijke gebieden treffen we sterk verhoogde concentraties van chloorverbindingen, zoals pcb's en restanten van het pesticide DDT aan, hoewel dat al jarenlang verboden is".

De woonplaats speelt een grote rol, maar geslacht, leeftijd, voeding en - al dan niet - roken zijn minstens even bepalend voor de schadelijke stoffen die een persoon opneemt. Mannen hebben minder vervuilende stoffen in hun bloed en urine dan vrouwen, maar voor pcb's gaat die algemene regel niet op. Roken verhoogt de aanwezigheid van lood, cadmium, benzeen en paks, die veel voorkomen in fijn stof.

Naast de zuivere meting van de aanwezigheid van schadelijke stoffen onderzocht het Steunpunt ook de gevolgen voor de gezondheid. Van Larebeke: "Het is onduidelijk of er een rechtstreekse invloed is voor de gezondheid, maar de biologische gevolgen zijn wel onmiskenbaar". Zo blijkt uit het onderzoek dat bij mensen die rond verbrandingsovens wonen, in de regio Antwerpen, rond het Albertkanaal en in Olen meer genen werden aangetroffen die tot kanker kunnen leiden. "Pcb's lijken dan weer allergieën en astma te onderdrukken, maar net als hexachloorbenzeen geven ze meer kans op diabetes. Meer blootstelling aan fijn stof zou ook kanker in de hand werken".

Het Steunpunt benadrukt dat de maatregelen van de Vlaamse regering wel degelijk iets opleveren, want de chloorhoudende stoffen nemen langzaam maar zeker af in Vlaanderen. "Alleen wat fijn stof betreft blijven we ter plaatse trappelen", zuchtte Van Larebeke. Minister Peeters wijst er evenwel op dat het fijn stof een grensoverschrijdend probleem is, dat verder onderzoek vraagt.