EU polst bij Democraten over vrijmaking wereldhandel

Eurocommissaris voor Handel Peter Mandelson wil de komende weken de contacten opvoeren met Democratische parlementsleden in de VS. Hij wil hen overtuigen van het belang van het heropstarten van de Doha-ronde, de gesprekken in de Wereldhandelsorganisatie WTO over verdere vrijmaking van de wereldhandel. Experten twijfelen intussen over de invloed van de uitslag van de VS-verkiezingen op die onderhandelingen.

De Doha-onderhandelingen zijn opgestart eind 2001 maar tot nog toe zijn weinig resultaten geboekt. Minstens een deel van de schuld ligt bij de VS. President Bush verklaart wel een groot voorstander te zijn van vrijhandel, maar wordt regelmatig betrapt op protectionistische trekjes. Zo heeft hij de subsidies voor Amerikaanse landbouwers stevig opgetrokken, in de zogenaamde Farm Bill.

George Bush heeft nog tot midden volgend jaar een speciale volmacht die het hem makkelijker maakt om te onderhandelen in de WTO. Die volmacht bepaalt dat hij enkel met het eindresultaat van de onderhandelingen naar zijn parlement moet, dat dan enkel kan goed- of afkeuren. Zonder die volmacht mag het parlement zich moeien in iedere onderdeel van de onderhandeling.

In de aanloop naar de verkiezingen hebben diverse Democraten verklaringen afgelegd die haaks staan op een verdere vrijmaking van de wereldhandel. Daarmee werd het imago bevestigd dat Democraten meer protectionistisch zijn dan Republikeinen. Hoe meer Democraten in het Congres, hoe moeilijker het wordt een eventueel Doha-akkoord te laten ratificeren, is dan de redenering.

Experten stellen echter dat het niet zo eenvoudig ligt. "Geen van beide partijen is echt happig op verdere liberalisering, zeker niet in de landbouw", aldus Marc Maes, de handelsspecialist van de ngo-koepel 11.11.11. Andere experten stellen dat de scheidingslijn niet zozeer politiek/ideologisch ligt, als wel geografisch. Parlementsleden uit landbouwstaten zijn protectionistisch, politici uit staten met veel exporterende bedrijven willen vrijhandel.

Momenteel wordt verwacht dat het voorzitterschap van de bevoegde Kamercommissie in handen zal komen van de New Yorkse Democraat Charles Rangel, een voorstander van vrijhandel. Natuurlijk is het dan wel de vraag of die "cadeaus zal geven aan Bush". Veel hangt ook af van wie nu de meerderheid haalt in de Senaat.

Alle WTO-lidstaten gaan er momenteel van uit dat er nog een kleine kans bestaat om Doha met succes af te sluiten. Vanaf maart wordt in het US-Congres gewerkt aan de herziening van de Farm Bill, en zal het protectionisme in de landbouw nog moeilijk te stoppen zijn. Bij de Europese Commissie wordt gespeculeerd over een mogelijke doorbraak kort voor of na de jaarwisseling. Eerst zijn nog enkele weken nodig om te polsen of er in de VS bereidheid is, en moet er sowieso nog duidelijkheid komen over de Senate.

Als de Doha-ronde mislukt, zal de klemtoon zo goed als zeker verschuiven van multilaterale naar bilaterale handelsakkoorden. Europa werkt bijvoorbeeld volop aan een breed akkoord met India. Mandelson laat ook de relaties met alle andere landen ter wereld bekijken, hoewel hij officieel nog vasthoudt aan de multilaterale aanpak en dus het welslagen van de Doha-ronde.