Australische graanexport verrijkte regime van Saddam

De AWB was ten tijde van de feiten een overheidsorgaan met exportmonopolie. Al uit het in 2005 gepubliceerde VN-rapport over misbruiken in het olie-voor-voedselprogramma in Irak was duidelijk geworden dat de AWB de belangrijkste uitbetaler van smeergeld was geweest. Er is sprake van een bedrag van ruim 185 miljoen euro voor graanexporten tussen 1996 en 2003.

Tot deze week heeft de AWB volgehouden dat het door Saddam in de luren is gelegd, maar uit een dagenlange ondervraging van AWB-directeur Andrew Lindberg is gebleken dat de AWB niet alleen via interne documenten wist dat de Irakezen smeergeld eisten, maar dat de AWB zelf koortsachtig op zoek was naar manieren om de VN om de tuin te leiden. Daarbij werd 'informeel' advies van het ministerie van Buitenlandse Zaken gezocht en verkregen.

De belangrijkste smeerroute verliep via een Jordaanse transportfirma, die eigenlijk een dekmantel was voor het Iraakse ministerie van Transport, en dus voor Saddam en de zijnen. De AWB betaalde die spookfirma gigantische bedragen voor transporten die nooit plaatsvonden. In 2000 had Canada al officieel vragen gesteld bij die bedragen. De AWB ontkende toen de mistoestanden en de Australische regering nam genoegen met de uitleg.

Het onderzoek van die corruptiezaak wordt de komende weken voortgezet. Dan zou er meer duidelijkheid kunnen komen over de rol van de conservatieve regering van John Howard. Een open vraag is ook nog wie, behalve Saddam en zijn entourage, van de contracten profiteerde.