Stikstofkringloop sluit niet op elk bedrijf even goed

Op landbouwbedrijven wordt de via het voeder aangevoerde stikstof door het dier omgezet in melk, vlees en mest. De stikstof in de mest wordt als meststof op de bodem gebracht. De opgenomen stikstof door voedergewassen wordt geoogst en door het vee opgegeten. Daarmee is de kringloop rond. Om de duurzaamheid van die stikstofkringloop in beeld te brengen, hebben de deelnemende bedrijven aan het Leader +-project Sterk met Melk vijf indicatoren gemeten en in een duurzaamheidsster geplaatst.

Uit de opgetekende meetresultaten blijkt dat gemiddeld 22 procent van de stikstof uit voeder omgezet wordt in stikstof in melk en vlees. "Een lagere benutting is het gevolg van een inefficiën ruw- of krachtvoedergebruik", zegt projectleidster Diane Schoonhoven. Op bodemniveau wordt op de deelnemende bedrijven gemiddeld 64 procent van de aangevoerde stikstof in kunstmest en organische mest via de gewassen weer uit de bodem gehaald. De stikstofbenutting is hoger naargelang de kwaliteit van mest en bodem verbetert.

De stikstofbenutting op bedrijfsniveau hangt vooral af van de stikstofbenutting op het niveau van bodem en dier. Daarnaast wordt de benutting ook nog bepaald door stikstofverliezen als gevolg van stalemissies en verliezen bij de opslag en het uitrijden van mest. Er gaat tot slot ook stikstof verloren bij de oogst en bewaring van gewassen. "Wanneer de stikstof door vee en bodem efficiënt gebruikt worden, hebben de overige stikstofverliezen slechts een kleine impact op de stikstofbenutting van het hele bedrijf".

In het project bedroeg de gemiddelde stikstofbenutting 35 procent. Het gemiddelde bodemoverschot bedroeg 168 kg nitraat per hectare. Aangenomen wordt dat de 50 mg-norm van de nitraatrichtlijn zeker niet overschreden wordt wanneer het stikstofoverschot in de bodem lager is dan 110 kg stikstof per ha. "Met een aantal doordachte maatregelen is het mogelijk de bodem, de plant, het dier en de mest beter op elkaar af te stemmen", zegt Schoonhoven. "Door bijvoorbeeld grasland minder vaak te scheuren, wordt de bodemkwaliteit verbeterd".(KS)