Onenigheid over belang WTO-akkoord voor arme landen

De belofte om de hulp aan Afrika tegen 2010 te verdubbelen, subsidies aan boeren in rijke landen terug te schroeven en de markten te openen voor producten uit arme landen, wordt niet nagekomen. Dat schrijft de hulporganisatie Action Aid in een rapport en de Britse premier Tony Blair is het met die kritiek eens in The Independent. Over de vraag welke ontwikkelingsrol de WTO kan spelen, blijven de meningen echter verdeeld.

"We staan nu een jaar verder en de rijke landen komen hun beloften om de armoede te bestrijden traag of niet na", stelt Tony Blair. Daarom heeft hij de oprichting aangekondigd van een Africa Progress Panel. Dat zal evalueren of landen hun gemaakte beloftes om armoede te bestrijden nakomen. In het panel zullen onder meer de Nigeriaanse president Olusegun Obasanjo maar ook figuren als Bob Geldof en Bill Gates zetelen.

Het panel, dat zal worden voorgezeten door VN-secretaris-generaal Annan, zal jaarlijks een rapport uitbrengen aan de G8, de VN en het Africa Partnership Forum en zal zich buigen over thema's als schuld en handel. Volgens Blair is het een gemiste kans voor de derde wereld indien er straks in de schoot van de WTO geen globaal handelsakkoord tot stand komt.

Olav Velthuis van de Volkskrant maakt brandhout van die stelling. Hij stelt dat de WTO-onderhandelaars graag verwijzen naar onderzoek van de Wereldbank uit 2003, waaruit zou blijken dat een nieuw handelsakkoord 140 miljoen armen boven de armoedegrens zou trekken. Volgens de modellen krijgt de wereldeconomie een impuls van 832 miljard dollar, waarvan het grootste deel bij de ontwikkelingslanden zou terechtkomen.

Maar het afgelopen najaar brachten de Wereldbankeconomen dat getal terug naar 287 miljard dollar. En dat is dan wel in het beste (lees: onwaarschijnlijke) scenario dat de wereldhandel in een keer helemaal wordt vrijgegeven. In het realistische scenario is de economische impuls van een nieuw handelsakkoord 96 miljard dollar. Om een idee te geven: de totale omvang van de wereldeconomie bedraagt meer dan 60 biljoen euro, aldus Velthuis.

En nog iets: van die 96 miljard valt het grootste gedeelte eigenlijk toch toe aan de rijke landen, niet aan de armen. De Amerikaanse handelseconoom Frank Ackerman becijferde dat een handelsakkoord de gemiddelde inwoner van een ontwikkelingsland niet meer dan een paar euro per jaar extra oplevert. Die euro's komen dan ook nog vooral terecht in Argentinië, Brazilië en India, ontwikkelingslanden die toch al hard groeien.