EU-landbouw niet gebaat bij vrijhandel met Mercosur

De Europese Unie onderhandelt al enkele jaren over een vrijhandelsakkoord met de Mercosur. De besprekingen vorderen moeizaam. Uit een onderzoeksrapport van de universiteit van Manchester blijkt dat de Europese landbouw alvast weinig te winnen heeft bij een liberalisering van de handel tussen beide regio's. Vooral de bietenteelt en de braadkippensector zouden zwaar lijden onder toenemende invoer. In Latijns-Amerika dreigt het milieu schade te ondervinden van meer vrijhandel.

In alle landen die deel uitmaken van de Mercosur - Argentinië, Brazilië, Paraguay, Uruguay en Venezuela - bedraagt het aandeel van de landbouw in het bruto binnenlands product meer dan tien procent. Behalve in Paraguay boekt de agrarische sector overal opmerkelijke groeicijfers. De Mercosur is vandaag al goed voor 8 procent van de mondiale maïsproducties. Voor de teelt van soja loopt dat percentage op tot ongeveer 40 procent. Brazilië is bovendien de grootste suikerproducent ter wereld. Wat de dierlijke sector betreft, heeft de Mercosur een marktaandeel van 20 procent voor rundvlees en 13 procent voor kippenvlees.

Meer dan de helft van de uitvoer van de Mercosur naar de EU bestaat uit landbouwproducten. Daarmee is dit handelsblok goed voor zowat 20 procent van de agrarische producten die de Unie importeert uit derde landen. Voor producten zoals soja, koffie, cacao en mango zijn de invoertarieven zeer laag of onbestaand. Voor andere landbouwproducten zoals suiker, vlees of fruit gelden diverse soorten invoerbeperkingen. In omgekeerde richting vertegenwoordigen de landbouwproducten slechts drie procent van de totale export van de EU naar de Mercosur. Dat kleine aandeel bestaat dan nog voornamelijk uit wijn en olijven.

Een liberalisering van de handel zou volgens de Britse onderzoekers vooral de Europese suikerindustrie en kippensector treffen. De kippenboeren zouden weliswaar goedkopere granen als veevoeder kunnen aankopen, maar dat voordeel weegt niet op tegen de concurrentie van de lage loonkosten in de Mercosur-landen. Ook rundveehouders en fruittelers zouden er gevolgen van ondervinden, maar deze sectoren zijn beter in staat om hun producten te differentiëren waardoor ze betere marktprijzen kunnen blijven behouden. De teelt van energiegewassen voor de productie van bio-ethanol zou het moeilijk krijgen om stand te houden tegen de invoer van ethanol die gewonnen werd uit suikerriet.

Een vrijhandelsakkoord zou de landbouwsector en verwerkende industrie in de Mercosur-landen flinke groeikansen opleveren. Op langere termijn kan dit extra werkgelegenheid opleveren. In een eerste fase valt echter te vrezen dat kleine boeren het nog moeilijker zullen krijgen doordat de commerciële landbouw op zoek zal gaan naar extra gronden. Dat fenomeen kan de milieuschade voor savanne en Amazonewoud nog groter maken. Een ander mogelijk minpunt van meer vrijhandel is dat een toenemende export voor een stijging van de voedselprijzen in de Mercosur kan zorgen.

Meer informatie: Agriculture sector study