Maar liefst 1.500 aanvragen voor 'niet-productieve investeringen' door landbouwers

Niet-productieve investeringen zijn investeringen die de boer kan doen rond water, landschap, biodiversiteit of erosie. Het zijn investeringen zonder een direct rendement voor de aanvrager. Het doel ervan is voornamelijk om de landbouw in Vlaanderen 'klimaatrobuuster' maken. Denk daarbij aan slim waterbeheer (peilgestuurde drainage), beschutting voor vogels (uilnestkasten) of het aanleggen van heggen en hagen. Boerennatuur Vlaanderen – een spinoff van Boerenbond - begeleidt landbouwers bij het aanvragen, adviseren en uitvoeren van deze maatregelen.

In juli 2021 werd het vernieuwde programma voor niet-productieve investeringen (NPI’s) gelanceerd. Dat is een groot succes gebleken, zegt Boerennatuur dat verwijst naar de indrukwekkende statistieken. Waar de oude regeling over zeven jaar amper 88 aanvragen genereerde, vroegen landbouwers sinds de lancering van de vernieuwde regeling bijna 1.500 NPI’s aan. Bij een gedeelte van de aanvragen was Boerenatuur, voor wie de doelstelling van de NPI’s op het lijf geschreven is, betrokken.

Slim waterbeheer met peilgestuurde drainage

Slim waterbeheer is een belangrijk onderwerp van de NPI-aanvragen. Stuwen of peilgestuurde drainage bieden de optie om water te sparen bij droogte en (vertraagd) af te voeren bij piekdebieten of veldwerken. Boerennatuur Vlaanderen behandelde 43 vragen van boeren rond slim waterbeheer en werkt aan 11 adviesdossiers, waarvan bijna 40 ha omvorming tot peilgestuurde drainage en de installatie van vijf stuwen. “De potentiële waterbuffer van enkel deze dossiers loopt op tot de inhoud van maar liefst 125 Olympische zwembaden”, klonk het tijdens een informatiebijeenkomst in Reet.

Voor de locatie van het persmoment was gekozen voor het bedrijf van melkveehouder Danny Lemmens. Hij was één van de boeren die met begeleiding van Boerennatuur aanspraak deed op NPI-steun voor de omvorming van zijn drainagesysteem naar peilgestuurde drainage. “De oude drainagebuizen functioneerden niet langer naar behoren. Het drainagebedrijf werkte een nieuw plan uit en liet alle drains samenkomen in een grote moerbuis die uitmondt in een peilput. Met een eenvoudige regelbuis bepaal ik nu het waterniveau in het perceel”, legt hij uit.

Alhoewel de boer nog maar één seizoen met het nieuwe drainagesysteem werkt, is de eerste ervaring positief, geeft hij aan. “Ondanks de droogte, deed de maïs het juist op dit perceel goed deze zomer. Deze investering heeft dus onmiddellijk een voordeel gehad voor mijn bedrijf.” In tegenstelling tot veel NPI's waarvan de impact geen voordeel oplevert voor de boer en de investering volledig gecompenseerd wordt, wordt de installatie van een peilgestuurd drainagesysteem 'maar' voor 75 procent gecompenseerd, vertelt Boerenatuur projectcoördinator Maaike De Ridder. De kosten van peilgestuurde drainage bedragen gemiddeld zo'n 2.000 euro per hectare als de bestaande drainage als basis kan dienen. Is dat niet het geval dan komt er zo’n 3.000 euro bij, het bedrag dat een gangbaar drainagesysteem gemiddeld kost.

Boerennatuurpakket 200 keer besteld

Landbouwers hebben de keuze uit wel 50 NPI’s en moeten voldoen aan algemene en specifieke voorwaarden. Om de drempel te verlagen en het aanvraagproces te vereenvoudigen, ontwikkelde Boerennatuur Vlaanderen een biodiversiteitspakket met de slogan ‘Slim aan zet met het boerennatuurpakket’. Dit pakket bestaat uit onder andere een bijenhotel en een akoestische wildredder die op de maaibalk gemonteerd kan worden en wild afschrikt.

Boer en natuur: twee handen op een buik

Daarmee is Boerenbondvoorzitter Lode Ceyssens, die ook op de informatiemiddag aanwezig was, het roerend eens. “We moeten boeren in de ontwikkeling van de natuur betrekken. Zij kennen de natuur als geen ander en dit project toont aan dat onze landbouwers zich bewust zijn van de uitdagingen in onze open ruimte én hier zelf mee aan de slag gaan."

Volgens Ceyssens is een goede begeleiding essentieel om landbouwers toe te lichten hoe ze NPI’s kunnen uitvoeren op hun landbouwbedrijf. "Boerenbond vraagt de Vlaamse overheid dan ook om in de toekomst voldoende middelen te voorzien in de verdere uitrol van instrumenten als NPI’s en ecoregelingen opdat landbouwers kunnen verder werken op dit elan en meerwaarde blijven realiseren voor de sector en de open ruimte."  

Bart Schoukens, secretaris van Boerennatuur Vlaanderen, sluit zich hierbij aan en formuleert enkele uitdagingen: “Als adviesverlener merken we dat de opmaak van technische verantwoordingsadviezen en omgevingsvergunningen arbeidsintensief is en de kosten buiten projectwerking zelden afgedekt zijn. Daarom ijveren we voor ondersteunde groepsaanvragen die de efficiëntie voor zowel landbouwers als overheid verhogen. Tot slot zorgden de gekende crisissen voor prijsstijgingen die bepaalde normbedragen onder druk zetten. Indexatie met enige marge kan hieraan tegemoet komen.”