Bodemprijs vrije bloemkolen doet telers naar drastische middelen grijpen

Van zijn collega’s krijgt Vanneste geen ongelijk. Danny Metsu, bestuurslid bij ABS Ieper en Ingro wijst er in De Standaard op dat de bloemkolen een moeilijke teelt zijn: “Bloemkool is een ­gevoelige groente, zeker de eerstevrucht-bloemkolen. Die worden in april geplant en in juli geoogst. Zulke kleine plantjes hebben last van wildvraat - denk aan hazen en duiven - en in een droog voorjaar zoals nu moet je ze dag en nacht verzorgen en water geven.”

“Ik ben razend op de industrie die me een aalmoes voor mijn producten wil geven”, klinkt het bij Vanneste. “Ik heb verdorie meer bij mijn bloemkolen dan bij mijn vrouw geslapen dit voorjaar. Het is een schande. Ik ben nu 47 jaar en ben een teler van de derde generatie, maar ik stop ermee. Volgend jaar wil ik nog de helft produceren van wat ik normaal doe. Als dat niet lukt, doe ik de boeken toe. Mijn zoon en dochter willen het bedrijf verderzetten, maar ik wil het hen echt niet aandoen. Er is geen toekomst meer in de groenteteelt.”

Uit de verzamelaanvraag voor 2022 bleek al dat het areaal groenten dit jaar een flinke duik neemt. Waar er vorig jaar nog ruim 35.800 hectare groenten stonden, is dat dit jaar slechts zo’n 28.600 hectare, of een terugval met 20 procent. De sterk gestegen teeltkosten van onder meer zaden en meststoffen, de verminderde vraag van de groenteverwerkende industrie en de geopolitieke situatie werden toen als oorzaken genoemd.

Het sterkst gedaald is het areaal bonen, dat bijna halveerde. De bonenteelt is enorm gevoelig voor droogte of overvloedige regenval, wat de afgelopen jaren vaak een probleem was. Ook vorig jaar al daalde het areaal bonen tegenover 2020. Dit jaar werd slechts 855 hectare uitgezaaid. Het areaal wortelen daalt, na een stijging in 2021, met zo’n 30 procent tot ongeveer 2.450 hectare. Ook de oppervlaktes spinazie namen fors af vergeleken met vorig jaar. Het meest werd uitgeweken naar korrelmaïs.

Nauwelijks houdbaar

Op 15 februari kwamen de West-Vlaamse groentekwekers en de ­verschillende diepvriesgroente­bedrijven wel tot een (bescheiden) akkoord over de teeltprijzen. “Niet alle prijsvoorstellen zijn wat de landbouwers voor ogen hadden om een rendabele teelt te realiseren en dat roept vragen op”, was toen onder meer te horen bij ABS. Sindsdien gingen de kosten bovendien alleen maar verder omhoog.

De energieprijzen wegen op de balans van de verwerkingsbedrijven: het invriezen en bewaren van de groenten in gigantische vriespakhuizen is een energie-intensief proces. Bij Ardo, de marktleider voor diepvriesgroenten, klinkt het dat ze zich aan het akkoord houden. “In februari hebben we de prijs bepaald en het contract met de telers vastgelegd. Daar houden we ons aan”, zegt Bernard Haspeslagh, operationeel directeur in De Standaard, “Het probleem stelt zich bij het volume dat door telers boven op dat contract wordt aangeboden en waar niet echt vraag naar is. Landbouwers hopen dat uiteraard voor dezelfde prijs te kunnen verkopen als de ­volumedeal die in het contract stond, maar als er geen kopers voor zijn, zakt de prijs in elkaar.”

Al reikt de discussie over de prijs verder dan het “vrije volume”, zoals het extra aanbod (buiten het contract) wordt genoemd. In januari en februari moet opnieuw over de contractuele prijzen worden onderhandeld. Haspeslach voorspelt dat die opnieuw moeilijk worden: “Ook wij verkopen tegen prijzen die zijn vastgelegd nog voor de oorlog in Oekraïne uitbrak en nog voor de energieprijzen en de loonkosten stegen. Dat zit allemaal nog niet in de huidige prijzen verrekend. Als ook de telers hogere vergoedingen willen, zal de consument de prijs volgend jaar zeker niet zien zakken. Niemand in de ketting kan deze kostenstijging zelf absorberen.”